Zawory

Gruszka, czyli zawór podciśnieniowy turbosprężarki

Zawór podciśnieniowy, potocznie nazywany gruszką, odpowiada za sterowanie sztangą, a zatem łopatkami turbiny. We wnętrzu gruszki znajduje się siłownik sterowany podciśnieniem z zasobnika. Zmiana położenia siłownika (wskutek zmiany ciśnienia) wymusza zmianę położenia sztangi, a w konsekwencji zmianę położenia łopatek.

Działanie gruszki można łatwo sprawdzić, monitorując pracę turbosprężarki. Jeśli pod wpływem zwiększenia obrotów, sztanga przestawi się, oznacza to, że cały układ działa. Oczywiście nie oznacza to jeszcze, że pracuje prawidłowo – w przypadku podejrzenia o uszkodzenie sterowania zmienną geometrią, element ten należy zdemontować, rozłożyć i po wyczyszczeniu dokonać oceny pracy, co jednak wymaga doświadczenia i odpowiednich umiejętności. Jeśli gruszka okaże się wadliwa, należy wymienić część na nową lub używaną, w dobrym stanie.

Dump Valve (DV) – najczęściej stosowany zawór turbosprężarki

W około 90 procentach turbodoładowanych silników znajduje się zawór DV, za którego pośrednictwem wypuszczany jest ze sprężarki nadmiar znajdującego się w niej powietrza. Zbyt duża ilość powietrza obecnego w turbosprężarce mogłaby powodować opór dla jej wirnika, a w konsekwencji hamować go. To z kolei mogłoby doprowadzić do uszkodzenia łożyskowania wałka.

Przeciwdziała temu właśnie zawór DV, który pozostaje otwarty podczas pracy silnika na biegu jałowym i zamkniętej przepustnicy. Kiedy auto przyspiesza, układ sterowania zamyka zawór, pozwalając na osiągnięcie maksymalnego ciśnienia turbodoładowania poprzez zapewnienie dopływu jak największej ilości powietrza do cylindrów.

Blow-off Valve (BOV), czyli charakterystyczny syk sportowego auta

Zawory DV znajdują się w przeważającej większości samochodów z turbosprężarkami, jednak w niektórych autach stosuje się zawory BOV. Pełnią one podobną funkcję jak DV, jednak przeciwieństwie do Dump Valve, BOV nie pracują w obiegu zamkniętym. Z tego powodu nie odprowadzają również nadmiaru powietrza do układu cyrkulacji gazów w jednostce napędowej, lecz emitują je wprost do atmosfery.

Otwarciu zaworu BOV towarzyszy charakterystyczny głośny syk dochodzący z komory silnika, kojarzony głównie z autami sportowymi. Podobnie jak DV, zawór BOV montowany jest w układzie sprężarki.

Zawory turbosprężarki Wastegate (WG)

Efektywna praca zaworów jest możliwa tylko wtedy, kiedy są one w pełni sprawne. W przypadku usterki można je poddać regeneracji, jednak jeśli ta nie będzie możliwa pozostaje jedynie wymiana.

Prawidłowe działanie zaworów dotyczy elementów każdego typu, również stosowanych w turbosprężarkach i montowanych bezpośrednio w turbinach zaworów Wastegate (WG). Ich zadaniem jest reakcja na zbyt wysokie ciśnienie spalin. Jeśli przekroczy ono po „gorącej” stronie turbiny określoną wartość, zawór zostaje otwarty, a nadmiar spalin, omijając wirnik turbiny, kierowany jest wprost do kolektora wydechowego.