Węże dla początkujących

Węże (Serpentes) to podrząd gadów z rzędu łuskonośnych. Charakteryzują się wydłużonym ciałem i brakiem kończyn. Węże są mięsożerne. Żywią się małymi zwierzętami, w tym jaszczurkami, innymi wężami, małymi ssakami, ptakami, jajami, rybami, ślimakami lub owadami. Ponieważ węże nie są w stanie rozgryźć ani rozszarpać swojej zdobyczy na kawałki, muszą ją połknąć w całości. Połykają ofiary w całości, mimo że często wielokrotnie są one większe od samego węża. Połykanie polega na nasuwaniu się węża na swoją ofiarę. Jest to możliwe dzięki bardzo ruchliwej trzewioczaszce oraz specyficznemu ułożeniu podskórnych naczyń krwionośnych, które tworzą sieć zmieniających kształt rombów.

Do chwili obecnej opisano ponad 3000 gatunków węży. Skóra węża pokryta jest łuskami. W przeciwieństwie do popularnego poglądu, że wąż jest oślizgły, w rzeczywistości skóra węży ma gładką, suchą teksturę. Węże wykorzystują węch do tropienia swoich ofiar. Za pomocą rozwidlonego języka zbierane są cząsteczki powietrza, po czym zostają one przekazane w celu rozpoznania do narządu Jacobsona (narządu przylemieszowego) znajdującego się w jamie ustnej. Rozszczepienie języka daje wężowi swego rodzaju kierunkowe poczucie zmysłu węchu i smaku jednocześnie. Wąż utrzymuje swój język w ciągłym ruchu, pobierając próbki cząstek (stałych) z powietrza, ziemi i wody, analizując znalezione substancje chemiczne, tym samym rozpoznając obecność potencjalnych ofiar lub drapieżników w swoim lokalnym środowisku.

Do najpopularniejszych w hodowli należą Boidae (dusicielowate), Colubridae (połozowate) oraz Pythonidae (pytonowate), w niektórych krajach dopuszczone są do hodowli również węże jadowite, ale w Polsce, oficjalnie jest to praktycznie niemożliwe.

Podstawy

Zwierzęta takie jak węże wymagają odpowiedniego zbiornika, jakim jest terrarium. Jego wielkość musi być odpowiednio dobrana do gatunku, jakim zamierzamy się zajmować. Niezbędne jest, by było odpowiednio zabezpieczone przed ucieczką zwierzęcia. W domu powinno stać w miejscu zacienionym, ponieważ w zbyt nasłonecznionym miejscu może dość do przegrzania i śmierci zwierzęcia, a odpowiednia temperatura w chowie zwierząt zmiennocieplnych jest kluczowa.

Aby dostarczyć odpowiedniej ilości ciepła, należy w terrarium umieścić odpowiedni emiter. Za najodpowiedniejsze uznaje się kable grzewcze, maty grzewcze, promienniki ceramiczne lub płyty grzewcze. Aby ustawić i kontrolować odpowiednią pracę tych produktów, a jednocześnie utrzymywać optymalną temperaturę należy je podłączyć do termostatu.

W zależności od gatunku węża i miejsca jego pochodzenia należy kontrolować również poziomy wilgotności. Tym zajmuje się higrometr mierzący poziom wilgotności w powietrzu – co jest ważne, ponieważ większość gatunków tropikalnych wymaga wysokiej wilgotności, a gatunki sucholubne w zbyt wysokiej wilgotności mogą chorować. Pod tym kątem dobieramy odpowiednie podłoże, basen i jego wielkość, odpowiednie dla gatunku wyposażenie i akcesoria. Warto pamiętać o odpowiednich kryjówkach, ponieważ może to wpływać na poczucie bezpieczeństwa zwierzęcia, aklimatyzację oraz chęć pobierania pokarmu.

Przykładowe gatunki

Boa dusiciel (Boa imperator, Boa constrictor) – to dość duży przedstawiciel dusicielowatych osiągający około 3 m długości oraz długowieczny. Pochodzi z Ameryki Południowej, w naturze występują różne populacje i podgatunki, które różnią się od siebie wzorem, barwą, a czasem znacznie i wielkością. Obecnie w hodowlach znajdziemy różne odmiany barwne pochodzenia albinotycznygo, hypomelanistycznego, melanistycznego i wiele innych. Jest to wąż o umiarkowanie spokojnym usposobieniu. Dość szybko adaptuje się do nowych miejsc, w związku z tym często jest polecany dla początkujących terrarystów. Podlega ochronie gatunkowej i powinien mieć świadectwo legalnego pochodzenia (świadectwo urodzenia w niewoli, importu, rejestracji).

Pyton dywanowy (Morelia spilota) – australijski przedstawiciel pytonowatych. Dość duży, ponad 1,5- metrowy pyton (podgatunki mogą znacznie różnić się od siebie wielkością). Jego ubarwienie jest dość charakterystyczne. Podstawowy kolor ciała to czarny lub ciemnoszary. Na tym tle widoczne są jasnożółte plamki w centrum łusek grzbietowych. Na niektórych łuskach plamki są większe, a na innych całkiem ich brak. Plamki te układają się w większe plamy rozciągające się wzdłuż grzbietu lub boków ciała. Łuski brzuszne są białe lub żółte, po bokach z czarnymi plamkami. W hodowli występują różne odmiany barwne, zarówno w zależności od barwy (albino, caramel i inne), jak i w zależności od wzoru (jaguar, zebra). Pytony te wymagają wertykalnego terrarium, z dużą ilością gałęzi i podpór do wspinania. Odpowiednio duży basen zapewni zwierzęciu w miarę wysoką wilgotność.

Wąż zbożowy (Pantherophis guttatus) – północno amerykański „Corn snake”. Od lat cieszy się ogromnym zainteresowaniem. Jest to świetny gatunek zarówno dla początkujących, który jest dość odporny na błędy laika, jak i hodowców już z wieloletnim stażem. Duża podatność na selekcję sprawiła, że wyhodowano ogromną ilość odmian barwnych (ponad 600) tych zwierząt. W zasadzie w obecnej chwili zwierzęta te występują w hodowlach w każdej barwie i w ogromnej różnorodności wzorów lub ich braku na skórze. Jednym z hitów ostatnich lat stało się wyhodowanie węży zbożowych o całkowicie gładkiej skórze i bez łusek (odmiana scaleless). Osiąga ok. 1-1,5 m długości i najczęściej do 1000 gram masy ciała co sprawia, że jest stosunkowo niewielkim gatunkiem. Jest zwierzęciem dziennym i zmierzchowym. W razie obniżenia temperatur poniżej 10 stopni Celsjusza zapada w sen zimowy, który może trwać nawet 6 miesięcy. Przestraszony zaczyna intensywnie poruszać ogonem, uderzając m.in. o podłoże, co może dać efekt podobny do dźwięku grzechotników (Crotalus). Efekt ten się potęguje, gdy na podłożu są suche liście.

Podałam tylko 3 gatunki, ponieważ gatunki odpowiednie dla początkujących można by wymieniać prawie bez końca. Jednocześnie zachęcam do zapoznania się z odmianami barwnymi tych wymienionych i innymi gatunkami, ponieważ świat gadów potrafi zachwycać, zadziwiać i podobnie jak akwarystyka jest niezwykle wciągający.