Rodzaje oświetlenia w terrarium

Terraria w naszych domach mogą stać się doskonałą ozdobą, a opieka nad zwierzętami wewnątrz może przynieść wiele frajdy. Należy jednak pamiętać, że zarówno żywe rośliny, jak i zwierzęta mają swoje wymagania. Dlatego też postanowiłam przybliżyć wam funkcjonowanie oświetlenia w terrariach.

UVA i UVB – co to jest?

Chodzi o promieniowanie ultrafioletowe (w skrócie UV), czyli promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od 10 nm do 400 nm, niewidzialne dla człowieka. Promieniowanie ultrafioletowe to fale krótsze niż promieniowanie widzialne i dłuższe niż promieniowanie rentgenowskie (zostało odkryte niezależnie przez niemieckiego fizyka, Johanna Wilhelma Rittera, oraz brytyjskiego chemika, Williama Hyde’a Wollastona, w 1801 roku). Słońce emituje ultrafiolet w zakresie UVA, UVB i UVC (promieniowanie słoneczne), ale ziemska atmosfera pochłania całkowicie UVC oraz część UVB w warstwie ozonowej. W efekcie około 97% ultrafioletu, który dociera do powierzchni Ziemi, to UVA.

Udowodnionym medycznie korzystnym efektem działania promieniowania UVB na skórę jest umożliwienie syntezy witaminy D3. Spektrum działania witaminy D jest szerokie. Odgrywa ona podstawową rolę w metabolizmie wapnia, zwiększając wchłanianie jelitowe, stymulując tworzenie i mineralizację tkanki kostnej. Ponadto pełni ona ważne funkcje regulacyjne, modulując procesy wzrostu komórek w wielu narządach i tkankach. Chroni przed niekontrolowanymi podziałami komórkowymi, ograniczając rozwój nowotworów. Dla zapoczątkowania procesu syntezy witaminy D3 istotne jest promieniowanie UVB o długości fali 280 nm. Kolejny pozytywny efekt ekspozycji na promieniowanie UVB to wzrost odporności skóry w zakresie jej zdolności do przyjmowania kolejnych dawek UV. Korzystne działanie promieniowania ultrafioletowego wykorzystuje się w terapii wielu schorzeń skóry. Praktycznie najczęściej stosuje się sztuczne źródła światła, emitujące promienie UVA lub UVB w różnym zakresie. Inna formą fototerapii jest leczenie za pomocą naturalnego – słonecznego promieniowania ultrafioletowego, co określa się mianem helioterapii. Dermatozy korzystnie reagujące na terapię światłem to między innymi: łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, bielactwo, przyłuszczyca, liszaj płaski, chłoniaki skóry, świerzbiączka guzkowa, przewlekłe choroby alergiczne.

Dlatego w terrariach wykorzystuje się te dwa niezwykle ważne rodzaje promieniowań, ponieważ odpowiadają za bujny wzrost roślin oraz, jak napisałam powyżej, odpowiadają za gospodarkę wapniową, niezwykle ważną szczególnie w hodowli jaszczurek i żółwi (węże, żaby i pajęczaki nie wymagają promieniowania ultrafioletowego).

Funkcja grzewcza

Innym rodzajem żarówek niezbędnych w chowie szczególnie jaszczurek i żółwi są żarówki grzewcze. Odpowiadają za odpowiednie utrzymanie temperatury w terrarium. Szczególnie ważne dla dziennych jaszczurek i żółwi, ponieważ mają one w zwyczaju w naturze wygrzewać się w promieniach słońca. W związku z tym, że są zwierzętami zmiennocieplnymi, podwyższają one w ten sposób ciepłotę własnego ciała, zwiększając metabolizm i przyśpieszając trawienie. Jednocześnie pozyskując promieniowanie ultrafioletowe niezbędne do syntezy witaminy D3. Dlatego też żarówki grzewcze montuje się i nakierowuje w jedno miejsce, wspólnie z oświetleniem ultrafioletowym, by stworzyć tzw. wyspę cieplną – miejsce do wygrzewania się.

Oświetlenie nocne

Decydując się na posiadanie zwierząt nocnych, powinniśmy być świadomi, że możliwości ich obserwacji będą raczej znikome. Jednak producenci wychodzą naprzeciw wymaganiom klientów i można w terrariach zamontować tzw. oświetlenie nocne. Światło jest przytłumione, a spektrum nie drażni delikatnych oczu nocnych zwierząt, jednocześnie umożliwiając ich obserwację. W celu zachowania ciepła tego typu oświetlenie łączy są z kablami grzewczymi, matami grzewczymi lub ceramicznym emiterem ciepła.

Dla tych, co lubią chłód

Są gatunki, które nie przepadają za mocnym źródłem ciepła. W terrariach takich zwierząt warto zastosować oświetlenie LED-owe. Emituje ono odpowiednią ilość światła dla roślin oraz do obserwacji, a nie generuje dodatkowego ciepła, które może nie być odpowiednie dla gatunków zimnolubnych. Te zestawy, które posiadają dodatkowo funkcję zmiany koloru, mogą służyć również w nocy, a więc doskonale spiszą się w hodowli zwierząt nocnych.

Uwaga!

Dobierając oświetlenie, pamiętajmy, aby źródła ciepła (żarówki, emitery) były odpowiednio zabezpieczone, tak by nie przegrzać i nie poparzyć zwierząt. Również oświetlenie UVA i UVB musi być odpowiednio dobrane (producenci informują na opakowaniach, dla jakiej grupy zwierząt przeznaczony jest dany produkt i jaką moc promieniowania ultrafioletowego posiada), ponieważ może dojść do „poparzeń słonecznych” zwierząt. Mamy do dyspozycji oprawki, osłonki i odpowiednio zaprojektowane siatki.

Jeśli odpowiednio dobierzemy rodzaj oświetlenia do typu zwierzęcia i terrarium, jakie posiadamy, pozwoli ono cieszyć się naszemu pupilowi lepszym zdrowiem, a nam dodatkowo umożliwi obserwację.