Księga wychodzenia za dnia – Mirosław Barwik – recenzja książki

Śmierć nad Nilem

Coś, co brzmi prawie jak tytuł kryminału Agaty Christie, jest tak naprawdę niezwykle rozbudowanym i wciągającym zagadnieniem dotyczącym praktycznie wszystkich starożytnych Egipcjan. Szczególnie silnie wierzono tu bowiem w „życie po śmierci” i dokładano wszelkich starań, by zmarłemu w zaświatach nie brakowało niczego. To właśnie temu celowi służyła mumifikacja, okazałe grobowce, a przede wszystkim ofiary składane na stołach ofiarnych i specjalne modlitwy (w hieroglifach zwane „zaklęciami”) zapisywane na ścianach komnat grobowych. W „Księdze wychodzenia za dnia” Mirosław Barwik skupia się właśnie na tej ostatniej mitycznej części zapewnienia zmarłemu dobrobytu.

Zobacz też: „Bez strachu. Jak umiera człowiek” Magdalena Rigamonti, Adam Ragiel – recenzja

Lekcja historii

„Księga Umarłych” (bo taką nazwę również nosi „Księga wychodzenia za dnia”) to bardzo znacząca pozycja w rytuałach pogrzebowych starożytnego Egiptu. Jest to zbiór około 190 symbolicznych i w pewnym stopniu powtarzalnych tekstów, które opisują życie zmarłego, stawiając go w pozytywnym świetle. Badania nad jej treścią trwają cały czas i dostarczają nowych informacji i ciekawostek. Jednakże jako całość nie była do tej pory tak dokładnie opracowana i przedstawiona szerszemu gronu odbiorców. Pod tym kątem publikacja jest pozycją wyjątkową.

Warto w tym miejscu zauważyć, że autor jest egiptologiem i wykładowcą uniwersyteckim. Jego wiedza i doświadczenie akademickie bardzo łatwo dają się zauważyć podczas lektury. Czytelnik otrzymuje więc rzetelną i barwną, ale strawną porcję historycznych faktów związanych z rytuałami pogrzebowymi Egiptu z czasów faraonów. Ale nie tylko. Formuły pogrzebowe, przez które musiał przejść każdy zmarły, dotyczyły niemal każdej dziedziny życia – przecież w nowym świecie nie mogło mu zabraknąć niczego z doczesności.

Przeczytaj także: „SPQR. Historia starożytnego Rzymu” Mary Beard – recenzja

Jednym z elementów przechodzenia na „drugą stronę” była również spowiedź negatywna, w której należało się wytłumaczyć ze wszystkich występków, których się „nie zrobiło”. I tak Mirosław Barwik wykorzystał opisywane zaklęcia, by zapoznać nas z tłem historycznym i społecznym Kraju Faraonów. Przez odniesienia mitologiczne autor zapoznaje nas z najstarszymi możliwymi początkami świata, ale nie zabraknie tutaj krótkiego spaceru przez chronologię Górnego i Dolnego Egiptu, kilku wzmianek o poszczególnych dynastiach czy nurtach artystycznych. Uśmiech na twarzy mogą wywołać nazwy niektórych postaci (Wielki Gęgacz czy Pożeraczka Dusz). Całość uzupełniają ilustracje i rysunki, a na samym końcu czytelnik znajdzie bogatą przydatną bibliografię.

Książką może się wydawać skierowana do wielbicieli archeologii, ale to naprawdę bardzo ciekawe i cenne wprowadzenie do historii Egiptu dla każdego czytelnika. Zachęcam.

Źródło okładki: piw.pl