Przemierzając polskie miasta i miasteczka, nie zawsze mamy świadomość tego, jaki fragment historii tych miejsc tworzyły inne narodowości. Ryzykownym byłoby używać słowa „mniejszości”, bowiem bywały polskie miejscowości, w których dominowały inne narodowości niż Polacy. Nawet jeśli po dziesięcioleciach od Holocaustu nie zawsze potrafimy to jednoznacznie określić, to 3,5-milionowa społeczność obywateli narodowości żydowskiej zamieszkująca przedwojenną Polskę o czymś świadczy. Mimo przerażającej eksterminacji tego narodu pozostała po niej niepowtarzalna kultura, wspomnienia i ludzie.
Czas czytania: 5 min
Ostatnie dekady zaznaczyły się wyraźnym powrotem do tematyki żydowskiej, głównie w filmie i literaturze. Zainteresowanie kulturą i tradycją zdecydowanie wzrosło wraz z otwarciem Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Ukazało się sporo książek, zarówno albumowych, jak i wspomnieniowych. Część tych wydawnictw przypomina rodzinne albumy.
Można powiedzieć, że przynajmniej połowę z wydanych ostatnio książek o tematyce żydowskiej można tak zatytułować: Świat utracony. Żydzi polscy. Taki tytuł ma też album autorstwa Leszka Dulika i Konrada Zielińskiego. Jest to pozycja ukazująca życie polskich Żydów w różnych miejscowościach. Zwraca uwagę dokładność opisów, łącznie ze wskazaniem – tam, gdzie to było możliwe – nazwisk bohaterów fotografii. Wśród autorów zdjęć są i znani fotografowie, i amatorzy. Pozycja została wydana w renomowanym wydawnictwie PWN i liczy 392 strony.
Znacznie głębiej, bo nawet do X wieku, do historii polskich Żydów sięgają dwa ciekawie wydane albumy: Kraków – historia Żydów oraz Warszawa – historia Żydów. Wydawcą jest Festina. Pozycje mają wymiar: 7 na 24,5 cm i liczą niespełna 100 stron. Autorem obu jest Rafał Jabłoński. Na Allegro można obie książki nabyć również w innych wersjach językowych, choćby angielskiej i włoskiej.
Faktem jest, że temat żydowski w literaturze i filmie wzbudza niemałe kontrowersje. Wystarczy sięgnąć do Pokłosia Władysława Pasikowskiego, Sąsiadów czy Złotych żniw Tomasza Grossa. Wśród książek wywołujących zamieszanie w aspekcie dyskusji o Żydach znajduje się publikacja Żydzi. Opowieści niepoprawnie politycznie Piotra Zychowicza. Autor kontrowersyjnego Obłędu i tym razem staje niejako po drugiej stronie powszechnie panujących opinii. Chociaż niekoniecznie zadowoli obie strony. Żydzi. Opowieści niepoprawnie politycznie mówi między innymi o żydowskich kolaborantach, ale nie oszczędza Polaków.
Równie trudne pytania i tezy, choć może bardziej ironicznie, stawia Krzysztof Kłopotowski w swojej książce Geniusz Żydów na polski rozum. Autor wyraźnie ryzykuje, próbując typować pewne predyspozycje charakterystyczne dla narodu żydowskiego, mimo że nie zaprzecza, iż każdy inny naród ma podobne możliwości, to tylko kwestia zmiany sposobu rozumowania. Dokonuje między innymi analizy pod względem etycznym. Wydana przez Frondę pozycja jest obszerna i liczy 400 stron.
Historia polskich Żydów to także Holocaust i Auschwitz – niewyobrażalna tragedia, o której nie powinno się nigdy zapomnieć. Interesującą pozycją może tu być książka Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010. Jest to jedna z pierwszych publikacji, która nie tyle zajmuje się szacowaniem strat po Holocauście na ziemiach polskich, ile analizuje następstwa tej tragedii w kilku kolejnych dziesięcioleciach. Jest to o istotne, ponieważ Polska była przed wojną największym skupiskiem Żydów w Europie. Publikację wydało Wydawnictwo UMCS.
Jedną z najnowszych pozycji wnoszących nowe treści do losów obu narodów podczas drugiej wojny światowej jest Pod obuchem zagładyTomasza Kubickiego. Autor w dużej mierze oparł swoją książkę o wojenną prasę podziemną i pisze o sprawach, które łączyły Żydów i Polaków, ale też o tym, w jaki sposób przedstawiciele obu narodów walczyli z okupantem. Książka liczy niecałe 300 stron.
Najnowszych publikacji o historii Żydów polskich jest sporo. Warto między innymi wspomnieć książkę Polscy żydzi, okupacja Władysława Bartoszewskiego. Wszystkie wymienione publikacje dostępne są na Allegro.
z kurierem z kurierem z kurierem z kurierem z kurierem z kurierem z kurieremKorzystanie z serwisu oznacza akceptację regulaminu
