D-Day – Giles Milton – recenzja książki

Element zaskoczenia

Wojna rządzi się swoimi prawami. Nie można polegać na tym, że wszystko da się zaplanować – nawet w przypadku mniejszych i większych potyczek istnieje ogrom niewiadomych, które mogą wpłynąć na wynik. Najbardziej znaczącym czynnikiem są jednak ludzie – zwyczajni żołnierze, którym przyszło wykonać konkretne zadanie, a nie tylko taktycy i marszałkowie. Giles Milton w swojej książce „D-day” wiele miejsca poświęca właśnie żołnierskiemu aspektowi tej największej operacji desantowej w historii wojskowości.

Chociaż warto zaznaczyć, że w całej tej opowieści nie zabraknie też „wielkich nazwisk” – z obu stron frontu. Bardzo szybko pojawia się na przykład wzmianka o feldmarszałku Rommlu, który nakazuje stworzenie umocnień w pobliżu plaży, na której spodziewał się lądowania wrogich wojsk – jak się okazało, nie mylił się.

Chaos…

Desant wojsk sprzymierzonych był dokładnie zaplanowany i skoordynowany. Czy cokolwiek mogło pójść nie tak? Okazuje się, że i owszem, bo już na etapie planowania dowódcy wojsk sprzymierzonych mieli świadomość, że desant na plażach Normandii musi być okupiony silnymi stratami. Mimo to liczyli na spektakularne zwycięstwo. Ofiary były, i to spore, ale ich liczba wynikała nie tylko z silnego oporu wojsk niemieckich. Na skutek pomyłek, chaosu i warunków pogodowych część żołnierzy zginęła, lądując w wodzie lub na mokradłach. Cała ofensywa zaś skończyła się dużo skromniej, niż planowali, a następny etap zajął ponad rok. Powodów można szukać i szukać…

Prawdziwi bohaterowie

Ale Giles Milton nie szukał odpowiedzi na to konkretne zagadnienie. Autor skupił się na tym, jak postrzegali to wydarzenie ci, o których karty historii najczęściej milczą. Udało mu się dotrzeć do wspomnień uczestników po obu stronach frontu – komandosów, radiotelegrafistek, partyzantów czy asystentów sztabowych. Każdy z nich miał do opowiedzenia swoją historię – pełną żalów, obaw, smutków, strachu, ale także nadziei i nowych początków. I choć wszyscy oni pochodzili z różnych zakątków całego świata, to łączył ich właśnie D-day. W odróżnieniu od marszałków to oni patrzyli śmierci w oczy czy dbali o odpowiednie przekazanie informacji poszczególnym oddziałom.

Milton zdołał zebrać i na swój sposób sfabularyzować te wspomnienia – jednocześnie nie tracąc nic z zawodowej rzetelności. Dzięki temu ten jakże znany i opatrzony fragment działań wojennych z okresu drugiej wojny światowej zyskał całkiem nową twarz – a nawet tysiące nowych twarzy. Autor zadbał także o warstwę merytoryczną, która może zadowolić większość miłośników historii – przypisy i bibliografia to załącznik zawierający przynajmniej kilkadziesiąt stron.

Nowe oblicza akcji D-day możecie poznać już za ok. 38 złotych.

Przeczytaj też:

• 6 najlepszych reportaży o II wojnie światowej
• 5 nieoczywistych książek o II wojnie światowej
• „Arnhem” Antony Beevor – recenzja

Źródło okładki: wydawnictwoliterackie.pl